De stemleeftijd is nu 18, maar ooit was die 25. In stappen is die verlaagd van 23 via 21 naar 18 jaar. Bij iedere verlaging komen dezelfde argumenten naar voren: kunnen jongeren wel verantwoordelijk stemmen, zijn ze niet te jong en begrijpen ze het wel? Grappig toch, dat die argumenten al 75 jaar oud zijn?
In 1970 – toen de stemleeftijd naar 18 werd gebracht – schreef de regering: “Er is geen aanleiding voor de veronderstelling dat jongere leeftijdsgroepen bij hun politieke stellingname door een geringere bezonkenheid worden gekenmerkt dan ouderen.“ Mede hierom werd het in zeer brede kring wenselijk gezien om de kiesgerechtigde leeftijd tot 18 jaar te verlagen.
Een belangrijk argument vóór verlaging was dat jongeren steeds beter in staat zijn een politiek oordeel te vellen doordat zij beter geïnformeerd raken via nieuwe media zoals de radio en de televisie. Als je dat argument van 1970 doortrekt naar 2023 dan zie je: we hebben inmiddels het internet, sociale media, uitgebreide lespakketten op scholen en nog veel meer. Jongeren zijn echt wel op de hoogte en zijn uitstekend in staat om hun mening te vormen. De tijd schrijdt voort en de jongeren zijn steeds vroeger wijs.
Voorstanders van het verlagen van de kiesleeftijd bij het lokale referendum verwachten ook dat deelname jongeren beter voorbereidt op hun taak als kiezer en dat hun politieke deelname op lange termijn toeneemt. Dat blijkt bijvoorbeeld uit onderzoek uit Oostenrijk – waar de kiesleeftijd in 2007 werd verlaagd naar 16. Die jongeren gaan in grotere aantallen stemmen dan wanneer ze 20 jaar zijn. De kiesleeftijd verlagen zou dus voor een ‘boost’ in politieke participatie zorgen.
Tegenstanders voor het verlagen naar 16 jaar betwisten of jongeren de nodige politieke volwassenheid hebben om te stemmen. Wat dat betreft zijn de bevindingen van eerder onderzoek geruststellend. Meerdere studies en analyses van de politieke attitudes en voorkeuren wijzen erop dat 16-jarigen niet onderdoen voor 18-jarigen als het gaat om politieke interesse, politieke informatie of het discussiëren over politiek. 16-jarigen slagen er bovendien even goed als 18-jarigen in om te kiezen voor de partij die het dichtst bij hun ideologische voorkeur aansluit. Het lijkt er dus op dat 16-jarigen ‘klaar’ zijn om te kiezen.
Het is van belang om jongeren snel te betrekken bij de politiek omdat zij het hardst en het langst geraakt worden door de keuzes in de politiek. Nu beslissen ouderen die de gevolgen van klimaatverandering of de huizenmarkt in mindere mate mee zullen maken dan deze jongeren. Bovendien: veel zestienjarigen en zeventienjarigen draaien al volop mee in de samenleving. Jongeren van 16 jaar hebben vaak al een bijbaan en moeten wel belasting betalen, maar meebeslissen over hun toekomst mogen zij nu niet.
Daarom pleiten wij voor het stemrecht bij onze referenda vanaf 16 jaar, zodat jongere Alkmaarders meebeslissen over de toekomst van hun stad en dorp. Laten we onze jongeren van 16 meebeslissen bij referenda. Laten we hun nieuwe ideeën en kijk benutten!
Photo by Jeremy Thomas on Unsplash