Voorzitter,
Ik open even met een terugblik op de afgelopen tijd en ontwikkelingen waar GroenLinks zich zorgen over maakt. Dit college kiest ervoor de zwaarte van de bezuinigingen bij de portefeuilles zorg en welzijn neer te leggen. En daar maakt GroenLinks zich zorgen over. Weer kiest het college er niet voor om de lasten voor hen die het moeilijk kunnen dragen daadwerkelijk te verminderen. Lopende mijn betoog zal ik mijn best doen dit te verduidelijken.
Maar eerst een hand in eigen boezem, de positie van de gemeenteraad lijkt steeds verder te worden uitgehold. De sterke toename van de gemeenschappelijke regelingen, het uitvlechten van gemeentelijke bedrijfsonderdelen en mandaten aan het college leiden tot een gemeenteraad die op afstand meekijkt, kaders aangeeft en controleert. De kaders blijken, zie de laatste rekenkamerrapporten, nogal eens niet serieus genomen. De raad is te vaak niet langer een blaffende en soms bijtende waakhond, maar een keffend schoothondje. Met gemeenschappelijke regelingen zitten de raden te vaak aan het eind en hebben de verschillende raden niet veel meer te doen dan onder protest in te stemmen. Hier zijn al meer dan eens en uit verschillende politieke hoeken opmerkingen over gemaakt. Om te zorgen dat de raad zijn greep verstevigd, zijn de fracties aan zet en zullen wij gezamenlijk met de griffie moeten kijken hoe wij onze kader stellende en controlerende rol beter vorm geven.
Het uitvlechten van gemeentebedrijven lijkt het toverwoord in de bezuinigingstaak waar dit college zich voor ziet staan. We brengen de fte’s van zo’n 830 naar ongeveer 620 (hierover zijn geen eensluidende cijfers in de stukken). Dit geeft dit een vertekend beeld. Hoewel wij de werknemers niet meer op onze loonlijst hebben staan, kopen wij dezelfde diensten via de verzelfstandigde organisatie in, waardoor de loonkosten niet meer direct op onze begroting zichtbaar zijn maar onder het product komen te staan. Spreken we hier dus eigenlijk niet van een bezuiniging maar van een verschuiving? En is het niet zo dat dan de winst dan met name behaald wordt over de rug van de werknemers?
De vorderingen van de ontwikkeling van de netwerk organisatie zijn onduidelijk, De huidige directieraad informeert niet. Navraag leert ons dat er ongeveer 10 mensen zijn ontslagen, een 40 tal met vervroegde regelingen, met pensioen gaan en ruim 50 werknemers boventallig in dienst zijn. De hele operatie heeft de gemeente Alkmaar tonnen gekost, hoe vordert de reorganisatie en waar/wanneer zien we nu de winst?
Bij burgerrelaties wordt verwezen naar de kracht van de bewoners. Buurtondernemingen moeten daarvoor het nieuwe gezicht zijn. Het eerste slachtoffer is gevallen, Buurthuis Alkmaar-West heeft zijn deuren gesloten. Het optimisme en de kokervisie van wethouder van der Ven baart ons zorgen. Hoe garandeert het college dat er continuïteit van het welzijnswerk gewaarborgd is? De ambulante jongerenwerker blijkt nu onder de paraplu van veiligheid te vallen. Niet langer staat het welzijn van de jongeren centraal, maar de gemoedsrust van de bange burger. Tienercentra worden gesloten en een sportleraar met een bal rijdt de wijken rond om de tieners en jongeren bezig te houden. Dit lijkt ons aan géén van de doelstellingen: het tegengaan van criminaliteit dan wel het welzijn van jongeren te bevorderen, tegemoet te komen. Voorzitter, Hier kiest het college kiest er voor te bezuinigingen op bestaande sociale infrastructuren, sluit buurthuizen en roept bewoners in de buurt op het zelf te gaan regelen. En waar de buurt het niet zelfstandig kan valt het doek.
We kunnen niet zeggen dat dit college niet kiest; Ze kiest ronduit voor de auto en daar zijn zij trots op. Wij zouden andere keuzes maken. Ook GroenLinks wil een goed bereikbare winkelstad en met de auto is dat ook mogelijk. Aan iedere hoofdingang van het centrum staan royale parkeergarages met een aantrekkelijk parkeertarief. Moet je toch even voor een zwaar pak of snelle boodschappen in de stad zijn dan kan dat ook. De kanaalkade kan vanuit beide richtingen van de stad opgereden worden. Zelfs het autoluwe gebied is voor de consument bereikbaar. Tarieven voor parkeren op straat kunnen gerust omhoog, gelijk aan steden van gelijke grote (100.000+gemeente), parkeren in garages blijft goedkoop. Dit college kiest rucktzichlos voor de consument met auto, terwijl er een duidelijke sprake is van een cultuurverandering bij consumenten. Internet bepaalt het koopgedrag steeds sterker. Klanten gaan minder op de winkels af. Steeds meer goederen worden bezorgd. In het hoofdstuk economie en toerisme word het monitoren en voorkomen verdere leegstand binnen stad genoemd. Alkmaar scoort economisch gezien niet slecht. Maar internet shoppen heeft zijn effect. De omvang van de winkelstand zal zich mettertijd aan moeten passen. Het openzetten van de Kanaalkade voor doorgaand verkeer leidt niet tot meer centrumbezoek. En de verwachten kosten van minimaal 1,36 miljoen die hieruit voort vloeien maakt dat de kanaaloever visie niet uitgevoerd kan worden. En over 10 jaar moet het weer teruggedraaid worden om tot een realisatie van de plannen voor Overstad te komen. Dit is voor onze fractie onacceptabel. Wij willen van het college horen op welke cijfers zij zich baseren dat het niet toestaan van doorgaand verkeer op de kanaalkade de economie van de binnenstad nadelig beïnvloedt. Het lijkt op geld over de balk smijten, GroenLinks, geeft dit geld graag aan het openbaar vervoer uit. Ook een compliment aan het college; het eurokaartje destijds een initiatief van GroenLinks, staat nog steeds op de begroting en daar zijn wij blij mee.
En met het openbaar vervoer zijn we er nog niet. Wij zullen ons moeten buigen over de busverbindingen van Graft-De Rijp en de Schermer, om verdere verarming te voorkomen, een van de vele taken die we er bij krijgen en waar de inwoners van de fusie gemeenten op ons rekenen.
En dan opnieuw aandacht voor de busverbinding van het centrum naar Alkmaar zuid. Door tussenkomst van wethouder Nagengast is er nu wel een directe verbinding tussen Alkmaar Zuid naar de Heul, maar wie terug wil moet overstappen of opstappen bij Truitje, wat voor mensen die slecht ter been zijn een onmogelijke afstand is.
Voorzitter, Dit college kiest er voor om voor 100.000den euro’s de routing voor doorgaand verkeer met 500meter te verkorten, maar laten ouderen, mensen die slecht ter been zijn en anderen die afhankelijk zijn van openbaar vervoer, gemakkelijk 500 meter extra lopen.
Daarom komt GroenLinks met een motie waarin zij dit college verzoekt, te onderzoeken hoe er een rechtstreekse verbinding van het centrum naar Alkmaar Zuid (Overdie Kooimeer en Burgermeesterskwartier) gerealiseerd kan worden.
Het blijft een wankel evenwicht tussen de verschillende belangen in het centrum. Die van de gemeente, de middenstand, de bewoners, de inwoners van Alkmaar en de bezoekers. De raads brede gesteunde motie van GroenLinks om extra middelen in te zetten voor handhaving geluidsoverlast )moet de leefbaarheid verbeteren. Een bruisende stad moet niet overkoken. Het investeren in economie en toerisme is belangrijk, maar dat betekent voor GroenLinks niet alleen in het met de auto bereikbaar maken van de binnenstad. GroenLinks ziet ook graag dat dit verantwoord gebeurt, daarbij zijn duurzaamheid en leefbaarheid belangrijk. Investeren in economie bijvoorbeeld door eerder regionale aanbieders te kiezen, dat betekend minder kilometers rijden en mensen uit de regio aan het werk houden. In het stuk staat ‘een kleine opstart subsidie als bijdrage wordt geleverd aan economische doelstelling en toeristisch product’. Te vaag, wij willen meer duidelijkheid.
Voorzitter, Dit college kiest ervoor te korten op bestaande en bewezen benodigde subsidies van instellingen en organisaties binnen zorg en welzijn, maar komt met een onduidelijke nieuwe regeling om zogenaamd de economie een impuls te geven.
GL is hierin terughoudend. Maak er een kleine lening van en als het risico op terug betalen te groot is dan ook geen lening. De discussie over oude volksgebruiken en hedendaagse kennis, verloopt heftig, maar mét of zónder Piet, Alkmaar gaat geen Sinterklaasje spelen
Het rijk en provincie delen wel uit. Gemeenten nemen provinciale taken over. Dat is geen gemakkelijke opgave en GroenLinks heeft de indruk dat er nog teveel naast elkaar ipv met elkaar gewerkt wordt. En daar waar er straks in de voorschool taal HBO-ers ingezet moeten worden om de kwaliteit te handhaven lijkt de lokale politiek in Alkmaar er op af te stevenen dat de jeugdzorg straks door mbo-ers uitgevoerd gaat worden, daar waar nu HBO-WO niveau nodig is. Bij bureau jeugdzorg moet ook minimaal 15% tot zo’n 30% bezuinigd. GroenLinks vind dat dit college onvoldoende anticipeert, geen visie ontwikkelt en geen pro actief beleid voert. De centra voor jeugd en gezin waar altijd GroenLinks kritisch naar heeft gekeken, gaan straks na de transitie jeugdzorg een belangrijke rol spelen. Om hun taken naar behoren uit te kunnen voeren hebben de CJG’s goed gekwalificeerd personeel nodig. Zij moeten de eerste indicatie doen om de gezinnen goed door te kunnen verwijzen. Dit verhoudt zich als de huisarts tot de specialist in de gezondheidszorg. Hoe ziet dit college de toekomst van de CJG en de belangrijke taak die zij straks gaan overnemen in hoeveere is men er klaar voor?
U heeft van onze fractie een overzicht ontvangen waarin staat welk aandeel alle programma’s krijgen toebedeeld in de totale bezuinigingen. Op de Sociale voorzieningen wordt door het college het meest gekort van alles. Uit onze berekeningen blijkt dat er op sociale voorzieningen onevenredig veel wordt bezuinigd in de meerjaren begroting. Op zorg 12,7 %. Terwijl de komende decentralisaties daar nog niet bij zitten. Alhoewel de exacte consequenties daarvan nog niet berekend kunnen worden, is duidelijk dat die ook gekoppeld worden aan zeer aanzienlijke bezuinigingen. Het Efficiënter organiseren van maatschappelijke opvang is absoluut wenselijk. Roeptoeteren zonder concrete handreiking is weinig zinvol en brengt de vrouwenopvang in gevaar. Voor GroenLinks heeft voorkoming van- of ontsnappen aan- huiselijk geweld een hoge prioriteit . Dit college brengt met zijn voorstellen het Oranje huis in gevaar. Het rijk heeft 75.000 euro beschikbaar gesteld om tot een regionale visie te komen. Wij zouden nu zo graag zien dat dit college zijn bezuiniging op het Oranje huis met een jaar opschort tot we de regionale visie ontwikkeld hebben en basis daarvan beslissingen neemt. Graag hoor ik van de wethouder hoe hier tegenover staat.
Voor Alkmaarders die zorg nodig hebben maar ook voor de Alkmaarse zorgverleners komen er dus moeilijke tijden aan. Tienduizenden banen staan in Nederland op de tocht. Dit gaat Alkmaar ook merken, Voorzitter Dit college kiest om grote investeringen te doen in een mega sporthal waarvan de financiering nog niet rond is en de jaarlijkse exploitatie op de begroting gaat drukken. We merken echter niet dat het college een gevoel van urgentie heeft om de gevolgen te tackelen.
Stichting Provadja is wel getackeld en heeft de liquidatie ingezet en sluit haar deuren op 1 december. Hiermee gaat een instituut voor eigenwijze en experimentele kunst verloren. Dit is een groot verlies voor het culturele aanbod van Alkmaar.
Het initiatief van vrijwilligers om de mogelijkheid Provadja te behouden steunen wij natuurlijk. De schade is enorm en in plaats dat mensen zich inzetten voor activiteiten van Provadja, gaat alle energie zitten in het onderzoeken van mogelijkheden tot behoud van Provadja.
Het streven van het college om de culturele infrastructuur in stand te houden, zoals zij uitspreekt in de programmabegroting, maakt zij niet waar. Sterker nog, met de huidige stand van zaken rondom Provadja, heeft de stad alleen maar ingeboet op haar culturele aanbod. Als je kijkt hoe het college het huisvestingvraagstuk van Provadja heeft aangepakt, dan geeft GroenLinks dit weinig vertrouwen dat de zoektocht voor huisvesting poppodium Victorie een succesverhaal gaat worden. Het college stuurt aan op de Harmonie als locatie voor het poppodium. Dit zien wij niet als geschikte locatie. Verder maken wij ons zorgen om het budget dat nu gereserveerd is. Met de reservering van twee miljoen kun je onmogelijk een poppodium realiseren. Dit bedrag is onrealistisch. Dit college kiest ervoor om kansen te laten liggen, bestaande culturele voorzieningen af te breken en met een onrealistisch beeld , cultureel bezig denkt te zijn.
Voorzitter dan moet ons nog iets van het hart;
GroenLinks is voorstander van cultureel vernieuwend ondernemerschap, maar wij hebben niet het gevoel dat wij op dezelfde lijn zitten als dit college: de sponsorovereenkomst tussen TAQA en De Vest, waardoor 15 jaar lang dominant de naam van TAQA op de voorgevel van de Vest prijkt. Dit is het resultaat van slappe onderhandeling van het college en de Vest . Zo ziet GroenLinks niet de particuliere sponsering aan de culturele sector.
Ik nader het eind van mijn betoog, en wil hier nog even de aandacht vestigen op voor GroenLinks ook nog 2 heel belangrijke punten;
Duurzaamheid is nog altijd een urgent maatschappelijk probleem. Daarom zijn wij tegen het korten op het Alkmaars Energieprogramma met € 300.000. (Motie behoud budget Duurzaamheid). We willen van het college horen waarom zij deze keuze maakt terwijl er nog zo ontzettend veel te doen is.
Waar ook onvoldoende aan gedaan wordt is de woningbouw. In de begroting wordt het democratisch door de Raad vastgestelde woningbouwbeleid van Alkmaar niet uitgevoerd: 30 % moet gebouwd worden voor categorie 1,Het streefcijfer in de begroting is dat 30% sociale woningbouw binnen categorie 1 en 2 wordt gebouwd. Dit college kiest er dus voor om een besluit van de raad niet uit te voeren. De helft van de Alkmaarders heeft een inkomen dat in categorie 1 valt. Er zijn dus voor deze doelgroep minder woningen beschikbaar. De conclusie van de Rekenkamer dat Alkmaar geen grip wenst ,maar ook niet heeft, op het woningbouwbeleid wordt hiermee nogmaals bevestigd. Is dat onwil? Willekeur? Onkunde? We horen de reactie van het college Voorzitter ik ga afronden, GroenLinks is zich bewust van de moeilijke tijd voor het college om in een tijd van voortdurende bezuinigingen vanuit het rijk een evenwichtige begroting te realiseren. Maar het is óns een zorg dat schijnbaar zorgeloos, op zorg bezuinigd wordt, zónder dat de aankomende bezuinigingen vanuit het rijk al meegenomen zijn. Investeren in asfalt, het ongedaan maken van eerder beleid en de knuffel voor sport zijn zorgwekkend tegen het licht van de harde bezuinigingen op zorg, wijkcentra, cultuur, participatie en duurzaamheid.
En ik stop waarmee ik begonnen ben; dit college heeft er voor gekozen de zwaarte van de bezuinigingen bij de portefeuilles zorg en welzijn neer te leggen. Groenlinks maakt zich hierover grote zorgen.