Aan de muur van mijn woonkamer hangt een prachtig ingelijste foto van ons statige stadhuis met een wapperende progress pride regenboogvlag. Ik ben er namelijk trots op dat onze gemeente een regenbooggemeente is, zich inzet voor inclusie en diversiteit en dit actief uitdraagt. Ook de Keti Koti-viering in Park de Oude Kwekerij van vorige week zondag is mooi voorbeeld van hoe wij de diversiteit in onze gemeente omarmen. We verzoeken het college om net als in andere gemeenten 30 juni de herdenking van de slavernij en 1 juli de viering van de afschaffing van de slavernij op te nemen in ons Alkmaarse vlaggenprotocol. 

Helaas zien we de dagelijks polarisatie in de maatschappij toenemen, met de komst van een rechts kabinet en het normaliseren van uitspraken en gedrag  die we nooit normaal mogen gaan vinden. Ook in onze gemeente worden inwoners om hun afkomst, godsdienst, beperking, gender en/of seksuele identiteit gediscrimineerd. 
GroenLinks-PvdA blijft staan voor een inclusieve samenleving, waarin je tolerant bent tegenover elkaar en elkaars verschillen omarmt. 
De titel van het huidige Alkmaarse coalitieakkoord, Vertrouwen in Alkmaar, verschil mag er zijn en is dan ook prachtige titel. 
Maar helaas zien we dat de zes partijen van de huidige coalitie het bijna altijd met elkaar eens zijn, alle partijen die door de kieswijzer als links werden bestempeld zitten immers in de oppositie. Nou ja, Forum natuurlijk niet. 

Alkmaar heeft te maken met een compleet dicht getimmerd coalitieprogramma, zaken zijn in beton gegoten. De afspraak is afspraak coalitie, geen ruimte voor hernieuwde inzichten, feitelijke onderzoeken worden genegeerd en inhoudelijke debatten vinden, zo lijkt het, soms wel voor de vorm plaats. Moties vanuit de coalitie worden zonder onderzoek, dekking of inhoudelijke onderbouwing er doorheen geloodst. Burgers die inspreken worden naar ons gevoel niet altijd even serieus genomen als het niet in het straatje van het coalitieakkoord past. Op de belangrijkste thema’s voelt het alsof de Alkmaarse politiek met deze coalitie vooral achteruit kijkt. Alkmaarse inwoners en ondernemers schreeuwen om vooruitgang en verandering. In deze zaal horen we nog steeds dezelfde ruzies en argumenten als 20 jaar geleden. Verschil mag er zijn, maar Alkmaar mist een samenhangend en vooruitstrevend verhaal van aar bestuur.
Als oppositiepartij zullen wij dan ook onverminderd kritisch blijven op de inhoud, fel in het debat, maar zacht op de relatie. En gelukkig zijn er dan ook alsmaar meer collega’s uit oppositie en coalitie die samen met onze fractie na een vergadering nog even na blijven praten met biertje of frisje.
Samen met onze zeer gewaardeerde collega’s van de PvdA hebben wij een aantal thema’s verdeeld die wij zullen uitdiepen.

Allereerst mobiliteit

We staan voor een goed bereikbaar Alkmaar. Maar zoals we regelmatig kunnen zien staat de bereikbaarheid onder druk. Bij de minste of geringste verstoring staat de stad vol met langzaam rijdende of stilstaande auto's. Omdat niemand dat wil, ook wij niet, moet er iets gebeuren. We zien een voortvarende portefeuillehouder die hard aan het werk is. We hebben de mobiliteitsvisie inmiddels al besproken in de commissie en we zien op het eerste gezicht een verbetering, maar als we goed inzoomen en kijken zien we helaas toch weer dat de auto in onze stad vrij baan krijgt. Er wordt minimaal ingezet op mensen verleiden tot het maken van andere keuzes.Er worden wat GroenLinks-PvdA betreft geen echte knopen doorgehakt, de hete aardappel wordt vooruit geschoven. 
Er ligt, zo lijkt op het eerste gezicht, een mooi verhaal, dat er minder auto’s dwars door de toch al overvolle binnenstad zouden gaan rijden. Maar het waarom dat dan nu in ene zo zou zijn, dat zien we nergens goed onderbouwd.
Een al eerder ingetekende fietsbrug wordt toch een dure autobrug, een nieuwe sluiproute. En ook al zeggen al aanwezige goed onderbouwde onderzoeken: ‘doe het niet!’, we doen het toch. 

En een dure parkeergarage midden in het centrum erbij, dat is net zoiets als een pot honing midden op tafel neerzetten en zeggen: ‘bijtjes, niet daar naartoe vliegen hoor!’.
En dat verbaast ons, want we hebben immers al 20 jaar aan autopolitiek en stilstand op te lossen. De ruimte in de stad is schaars. Veiligheid, leefklimaat en groen dat zijn de heldere keuzes, die insteek steunt GroenLinks-PvdA dan ook van harte. 
Ook bij wonen krijg de auto voorrang en dat zit onze nieuwe woningbouwplannen ook weer in de weg. Dus  wederom de oproep: herzie de Parkeernormen!
Het is overduidelijk dat de huidige parkeernormen verouderd zijn. Projectontwikkelaars moeten dure parkeerplaatsen bouwen, wat de kosten van woningen onnodig verhoogt. In plaats van te focussen op bouwprojecten rond OV-knooppunten en te experimenteren met lage of zelfs geen parkeernormen, verschuift de aandacht naar buitengebieden voor nieuwe woonwijken, wat leidt tot nog meer auto's. College, bouw dicht bij OV-knooppunten en zet je in voor verbetering van het openbaar vervoer!
De participatie met de Alkmaarse inwoners is zorgvuldig gebeurd en het is duidelijk wat onze inwoners willen. Dus college: maak duidelijke keuzes, kies voor overal 30 km in het centrum, investeer in goed openbaar vervoer, zodat openbaar vervoer ook een volwaardig alternatief is. Jaag duurzame alternatieven aan, kies voor veiligheid in plaats van snelheid en zorg dat de stad echt leefbaar wordt.

Wonen

Geef sociale huurders voorrang!
Sociale huurders zijn helaas nu de achterblijvers in de zoektocht naar een woning. Het is daarom essentieel om met voorrang sociale huurwoningen te bouwen. Helaas ontbreekt ook hierin wat GroenLinks-PvdA betreft voldoende ambitie bij het huidige college. Bij nieuwbouwprojecten hoeven projectontwikkelaars maar 15% sociale huurwoningen te realiseren, maar de jaarrekening van 2023 onthult dat er slechts 13% werd opgeleverd. Dit percentage moet absoluut omhoog., want de woningnood is hoog en schrijnende verhalen stapelen zich op. Van economisch dakloze werkende mensen die van bank naar bank verhuizen tot de alleenstaande ouders die met jonge kinderen in vochtige tochtige tijdelijke tuinhuisjes wonen.
Projectontwikkelaars en woningcorporaties staan al klaar om meer sociale huurwoningen te bouwen. Heel Nederland roept om meer sociale huurwoningen, maar het college van Alkmaar lijkt doof voor deze oproep.
Sociale woningcorporaties worden op kosten gejaagd als zij erfpacht willen afkopen. Waar andere gemeenten sociale grondprijzen hanteren, rekent Alkmaar commerciële prijzen met een korting, woningcorporaties betalen dan drie keer zo veel als wanneer er sociale grondprijzen zouden worden berekend. Dat geld kunnen woningcorporaties beter besteden aan nieuwe sociale huurwoningen.

Steun Wooncoöperaties

Nieuwe initiatieven van inwoners zoals wooncoöperaties, bestaande uit goedwillende burgers die betaalbare huurwoningen willen bouwen en beheren, verdienen steun. Behandel hen niet als commerciële projectontwikkelaars. Als we deze initiatieven commerciële grondprijzen rekenen, komt dit nooit van de grond.
We roepen het college op om verder te kijken. Denk aan jongeren die hun toekomst uitstellen omdat ze geen fatsoenlijke woning kunnen vinden, denk aan de ouderen die samen in een seniorenhofje willen wonen. Denk aan de enorme groei van eenpersoonshuishoudens die op ons afkomt.
College, de tijd is rijp voor een frisse blik en vernieuwende ideeën. Steun de bouw van sociale huurwoningen, herzie de parkeernormen en geef ruimte aan wooncoöperaties en initiatieven die bijdragen aan een betaalbare en toekomstbestendige woonomgeving.


Dan een sterk sociaal maatschappelijk betrokken Alkmaar, GroenLinksPvdA vindt de huidige plannen gewoon te mager en te repressief, wantrouwend naar onze kwetsbare Alkmaarse inwoners. 
Het is ons opgevallen dat armoede, verslaving en overlast door onbegrepen gedrag zichtbaarder zijn dan in eerdere jaren. En we weten natuurlijk dat alle raadsleden dat wel zien. We zien hetzelfde, alleen we kijken er anders naar. Vanuit OPA en de VVD zien we veel raadsvragen over het aanpakken en bestraffen, zo kennen we die partijen ook. En uiteraard we moeten overtredingen aanpakken. Maar wij vragen ons ook af: waar komen al die mensen vandaan die met zakkenvol statiegeldflesjes rondlopen, die zij uit vuilnisbakken vissen? Natuurlijk, eerst was dat statiegeld er niet, maar een onverwachte bijvangst van de statiegeldmaatregel is dat ze laat zien hoe hard mensen die 15 cent per blikje nodig hebben. Hoe de armoede breed gedeeld en nijpend is. Dan is het nodig om alle zeilen bij te zetten. En we weten dat armoedebeleid aan de landelijke overheid is, maar GroenLinks-PvdA denkt dat we in het flankerende beleid alles moeten doen. De voedselbank, de kledingbank, de tweedehandswinkel, de AlkmaarPas, de bijzondere bijstand; we leven in wrange tijden die voor de onderkant van onze samenleving het leven erg zwaar maken en die mensen hebben Alkmaar nodig. Als wij dan deze kadernota lezen, zien we misschien twee zinnen die over deze mensen gaan en daar zouden wij duidelijk een andere keuze maken.

In dit kader zouden wij graag hebben gezien dat het college het Nationaal actieplan dakloosheid nadrukkelijk had genoemd. Dit plan geeft gemeenten de opdracht om zoveel als mogelijk daklozenopvang te voorkomen en zoveel mogelijk een eigen dak te organiseren.

GroenLinks-PvdA ziet hetzelfde, maar we kijken er anders naar. We zien allemaal daklozen en mensen met verslaving op het bolwerk, maar wij vragen ons af: waar komen zij vandaan? Wat bracht ze in deze situatie, wat brengt ze naar het bolwerk en wat hebben zij nodig? Kunnen wij ze helpen de draad weer op te pakken, of via Skaeve Huse een plekje bieden die menswaardig is én overlast beperkend werkt. Want, je kunt overtredingen aanpakken, maar de oorzaak van de problemen heb je daarmee niet aangepakt. Sterker nog, die heb je een beetje erger gemaakt. GroenLinks-PvdA zou graag zien dat er ook meer aandacht komt voor preventie. Want elke euro die je investeert in preventie betaalt zichzelf 5x terug in minder uitgaven voor zorg, politie en nachtopvang. En we willen dat er met meer menselijkheid wordt gepraat en gekeken. We zouden het passend vinden dat de kadernota daar veel meer over verteld. En hup college zet je in voor 10 skeave huizen deze collegeperiode!

Het Rijk gaat hierop namelijk ook de financiën aanpassen. Dit betekent minder geld voor opvang en meer geoormerkt geld voor projecten om passende huisvesting te regelen. Het verbaast GroenLinks-PvdA dus dat hierover niets in deze kadernota staat, omdat het om een andere aanpak vraagt dan tot nu toe is gedaan. Kan het college daar haar reflectie op geven?

Tot slot, de fatbikes, de drugs en de camera’s in de stad. Hier geldt een beetje dezelfde systematiek: we verbieden wat we vervelend vinden en gaan er beter op letten. Dat we de overlast verplaatsen naar waar de camera’s niet filmen, waar niet wordt gesurveilleerd of waar het verbod toevallig niet geldt, daar is minder aandacht voor. Want we hebben het theater opgetuigd, verboden en camera’s zien er goed en daadkrachtig uit. Maar wat gebeurt er achter de schermen en in de coulissen? Vertel ook het verhaal van jongerenwerkers, wijkregisseurs. Vertel het verhaal van zoekende jongeren naar plekken om buiten met elkaar te mogen zijn, om muziek te mogen maken, om elkaar te kunnen ontmoeten. Het is misschien niet de harde kant van veiligheid die lekker verkoopt, maar het is een broodnodige aanvulling die helpt en voorkomt.

GroenLinks-PvdA denkt ook dat het kan helpen in de beeldvorming als we het volledige plaatje laten zien. Dat we niet alleen de overlast en de overtredingen herkennen, normeren en aanpakken, maar ook de problemen herkennen, normeren en aanpakken. Daar kan de discussie alleen maar beter van worden.

Als laatste. We zijn nu twee jaar op weg in twee verschillende coalities, we zijn al bijna over de helft. Wij hebben het slechte voorbeeld gegeven qua samenwerken, maar nu is het belangrijk om te werken aan het verkleinen van verschillen zodat dit niet telkens weer gebeurd, want elke keer als de boel in de raad ontploft en er niet samen wordt gewerkt dan is de Alkmaarder daar de dupe van. Hoe kunnen we beginnen met daarmee te stoppen? Dat vraag ik mij af. Hoe kunnen wij weer laten zien dat je vanuit verschillende gedachten toch tot een goed compromis kunt komen, dat je respect kunt hebben in woord en in daad voor de verschillen die er kunnen blijven bestaan? Het lijkt me een belangrijke opdracht voor mijzelf, voor onze fracties, voor deze raad en voor uw college, zodat we met zijn allen invulling kunnen geven aan de titel van het coalitieprogramma: Vertrouwen in Alkmaar, verschil mag er zijn.